Bột lông vũ từ phế phẩm nông nghiệp thành thức ăn siêu dinh dưỡng
Theo Hội đồng chất béo và protein gia cầm (PPFC), một nhóm chuyên gia chăn nuôi gia cầm trực thuộc Hiệp hội Xuất khẩu trứng và thịt gia cầm Mỹ đánh giá bột lông vũ đang được coi là một nguồn protein tự nhiên chất lượng cao và có thể sử dụng trong khẩu phần ăn của tất cả các loại vật nuôi, không riêng gia súc hay gia cầm. Gần đây có những nghiên cứu chuyên sâu về bột lông vũ đã làm thay đổi vị trí của bột lông vũ trên thị trường thức ăn chăn nuôi và đưa bột lông vũ từ phế phẩm nông nghiệp trở thành nguồn thức ăn có giá trị siêu dinh dưỡng.
Bột lông vũ là một sản phẩm phụ của ngành chăn nuôi gia cầm và được người chăn nuôi sử dụng làm nguyên liệu thức ăn từ rất lâu đời. Nhưng sử dụng rất ít vì quá trình sản xuất bột lông vũ chỉ tạo ra sản phẩm có chất lượng dinh dưỡng thấp do chưa phá hủy được chất keratin ở lông vũ nên giảm khả năng tiêu hóa protein của gia súc gia cầm.
Theo nghiên cứu của hai nhà khoa học người Mỹ, sở dĩ bột lông vũ khó tiêu hóa do cấu tạo bền vững của keratin bởi cầu nối disulfite (S-S), làm cho keratin khó tiêu hóa, bền vững với các tác nhân hóa học và men phân giải protein như trypsin, pepsin và papain. Khi loại bỏ được nối disulfite này, lông vũ trở nên hữu dụng như nguồn protein giá rẻ được ứng dụng trong thức ăn chăn nuôi thủy sản.
Phương pháp loại bỏ cầu nối disulfite tốt nhất hiện nay là thủy phân, hàm lượng protein của bột lông vũ sau thủy phân lại được đánh giá gần như “hoàn hảo” trong khả năng thay thế đạm như bột cá, đậu nành ở nhiều khẩu phần ăn khác nhau. Ngoài ra, chất béo trong bột lông vũ thủy phân chứa nhiều axit béo có thể đáp ứng được nhu cầu năng lượng thiết yếu của các loại thức ăn gia cầm.
Hình. Cấu trúc hình học α (A) và β (B) keratin
Trong cơ cấu giá thành chăn nuôi, chi phí cho thức ăn thường chiếm tới 70%, do vậy tìm nguồn nguyên liệu thay thế với giá thành rẻ hơn với chất lượng tương đương hoặc tốt hơn, đặc biệt nguồn thức ăn cung protein là rất quan trọng vì nó sẽ làm giảm giá thành của thức ăn thành phẩm.
Trong những thập niên trở lại đây nghiên cứu, ứng dụng nguồn nguyên liệu cung protein thay thế tập trung chủ yếu vào việc tận dụng các phụ phẩm từ ngành giết mổ như bột xương thịt, bột gia cầm, bột huyết và bột lông vũ thủy phân. Khi so với các loại phụ phẩm động vật khác, bột lông vũ thủy phân có giá tương đối rẻ, tuy hàm lượng lysine và tryptophan không cao nhưng giàu protein và có nhiều axit amin chứa lưu huỳnh, đặc biệt là cystine. Bên cạnh lợi ích về mặt kinh tế, sử dụng bột lông vũ trong thức ăn chăn nuôi còn giải quyết vấn đề về mặt môi trường khi ngành chăn nuôi gia cầm đang ngày càng phát triển mạnh.
Để sử dụng bột lông trong thức ăn chăn nuôi vẫn cần rất nhiều các nghiên cứu, để tìm ra tỷ lệ sử dụng thích hợp cho từng loại vật nuôi là rất cần thiết khi sử dụng nguồn nguyên liệu này. Do vậy không chỉ cần quan tâm tới hàm lượng protein mà cần cả các yếu tố khác như độ béo, mức năng lượng, sự cân bằng các axit amin trong nguyên liệu bột lông vũ để đảm bảo các chỉ tiêu chăn nuôi như tốc độ, chất lượng của tăng trưởng có như vậy mới đảm bảo được hiệu quả kinh tế của việc chăn nuôi.
Trần Thị Nhung